گراز در ایران
- وبلاگ
- 27/04/2021
گرازها در مناطق جنگلی، بیشهزارها، بوته‌زارها و دشت‌های مناطق يريان از جمله گیلان، مازندران، گرگان، خراسان، آذربایجان، کردستان، کرمانشاه، همدان، لرستان، خوزستان و سیستان و بلوچستان پراکنش دارند.
گرازها مناطق پر آب با پوشش گیاهی بلند را ترجیح می‌دهد.
در ایران گرازها بیشتر در مناطق باتلاق‌ها جنگل‌های برگریز، بیشهزارها، نیزارها و بوته‌زارها، کنار رودها و مرداب‌ها دیده می‌شوند.
همچنین در بوته‌زارهای جنوب شرق ایران و به ویژه در جنگل‌های بلوط رشته کوه البرز و رشته کوه زاگرس این حیوان بومی ایران زیستگاه نیز دارد.
علی رغم این که گرازها مناطقی با پوشش گیاهی متراکم و باتلاقی را ترجیح می‌دهد، اما این حیوان در جنوب ایران در دشت ارژن در دشت‌های نسبتاً باز و در بین درختان پسته وحشی نیز دیده شده است.
این حیوانات سریع و با زندگی شبانه هستند، آنها شناگرهای خوبی هستند.
بدن آنها بسيار تنومند است. اگر چه به طور معمول آنها بی‌آزار هستند، اما آنها در صورت تهديد و خطر می‌توانند بسيار خطرناک شوند.
بخصوص گزار زخمي بسيار تهاجمي و خطر‌آفرين است.
ناخن‌های گراز دراز است، در صورت مواجهه با خطر کشیدن ناخن روي زمين آماده نبرد می‌شود.
به غیر از نرهای مسن که انفرادی زندگی می‌کنند، سایر گرازهای وحشی در گروه‌ها زندگی می‌کنند.
آنها معمولاً حیوانات اجتماعی هستند. قلمروی گراز مساحتی در حدود 10 تا 20 کیلومتر مربع است.
گله‌های اين حيوانات تا حدود 50 گراز نیز می‌رسد. این گروه‌ها متشکل از گزارهای ماده و گرازهای جوان نر و ماده و بچه‌ها هستند.
این گروه به رهبری یک گراز قدیمی در کنار هم تغذیه، استراحت و می‌خوابند.
در فصل پاییز در زمان جفتگیری، نرهای مسن به این گروه می‌پیوندد. پس از جفتگیری، ماده به تنهایی زندگی خواهد کرد.
طول عمر آنها بیش از 15سال است.
حس شنوایی آنها عالي است.
بینایی آنها نسبتاً ضعیف است و فاقد بینایی رنگی است.
گرازها یکی از چهار گونه پستانداران شناخته شده در دنیا هستند که دارای بدن مقاوم در برابر زهر مار هستند.
ببر، گرگ، پلنگ، خرس و کفتار راه‌راه شکارچیان طبیعی گرازها هستند.
شکارچیان طبیعی بچه گرازهای کوچک معمولا مارهای بزرگ، پرندگان شکاری بزرگ و بسیاری از گربه‌سانان وحشی هستند.
روی هم رفته در ایران به دلیل زادولد زیاد و تعداد کم شکارچیان طبیعی این حیوان، فراوانی آنها در زیستگاه‌هاشان زیاد است.
همچنین حرام بودن گوشت این حیوان در اسلام، شکار به خاطر گوشت صورت نمی‌گیرد.
این عامل نیز در افزایش جعمیت آنها نيز نقش داشته است.
نقش گراز در طبيعت هم مثبت است هم منفي. نقش منفي آنها، به خاطر دخالت بشر در طبيعت ايجاد شده است.
با کم بودن شکارچیان طبیعی آنها مانند ببرها، جمعیت گرازها، در بعضي از مناطق پراكنش به سرعت افزایش یافته است.
اين امر در بازسازی و بازیابی جنگل‌ها تأثیر منفی دارد. تعداد زیاد گراز همچنين مي‌تواند تنوع زیستی محلی را نيز کاهش دهد.
اين به علت رفتار طبیعی آنها برای حفر خاک به منظور پیدا کردن غذا است.
اين رفتار، منجر به آسیب رساندن به ريشه نهال‌های درختان جوان در جنگل‌ها ميشود.
در صورت عدم کنترل جمعیت گرازهای وحشی، اين حيوانات بومي ايران می‌توانند تأثیرات منفی بر روی جنگل‌ها داشته باشند.
از سوي ديگر گرازها با حفر خاك براي تغذيه بخصوص در زمستان، با از بین بردن پوشش یخ و برف زمین برای حیوانات دیگری مثل قرقاول و گوزن نيز غذا فراهم می‌کنند. در کوه‌های البرز گاهی قرقاول‌ها را در حال چریدن در کنار گرازها می‌توان دید.
هرچند گرازها مقدار زیادی از بذر درختان بلوط و مازو را می‌خورند اما تعداد متعادل آنها در عمل به حفاظت از جنگل منجر می‌شود. همچنين آنها زیر و رو کردن خاك موجب مي‌شوند مواد گیاهی در خاک ادغام شود.
بخصوص با همكاري اين حيوان، در جنگل‌هاي زاگرس بلوط‌هاي مخفي شده توسط سنجاب ايراني در خاك كاشته ميشود. همچنين زیر و رو کردن خاك توسط گرازها به خارج شدن لارو حشرات مضر برای درختان منجر مي شود.
اين حشرات توسط حیوانات دیگر از جمله پرندگان خورده می‌شوند یا از سرما می‌میرند.